muzyka roztocza

Zespół "Dunaje"




czyli kolędnicy z Łukowej (nazwa zespołu wymyślona na użytek występów na Festiwalu w Kazimierzu). Członkami zespołu byli Stanisław Ciepla 1931, Bronisław i Jan Paluchowie, Lucjan Jonak, Eugeniusz Smolak). "Dunajowanie" to określenie na specjalne kolędowanie dla panien, którym życzono zamążpójścia. Kolędowali dorastający chłopcy, ale też żonaci do 40 roku życia. Chodzono w św. Szczepana, a w innych wsiach przed Trzema Królami. W składzie grupy kolędniczej byli zazwyczaj muzykanci - skrzypce i bęben, później też akordeon. Niegdyś chodzono z tzw. kobyłką, jeden z chłopców miał na plecach worek, kiedy rżał głośno - wrzucano do niego zapłatę w żywności. Pieniądze brali pozostali. Zwyczaj był w tej formie i z takimi pieśniami (zanotowano w sumie 7 dunajów) rozpowszechniony na niewielkim obszarze Biłgorajskiego.
"Nawet trzy dunaje śpiewaliśmy w jednym domu, bo były trzy panny: starsza, średnia i młodziutka. Każdej trza było śpiewać, ale najstarszej śpiewało się Czerwone jabłuszko - to wychodziła już w przyszłym roku za mąż. Średniej śpiewano Na dunaj, najmłodszej Pod winem." W następną niedzielę po dunajowaniu za uzbierane datki kupowano flaszkę lub dwie wódki i urządzano zabawę taneczną z pannami. (według Stanisława Ciepli cytowanego w Mała ojczyzna...)
"Każde sołectwo miało kilka grup dunajników. "Swojacy" jakoś znosili się nawzajem, ale niechby tylko inna część Łukowej weszła na nie swój teren. Odrywało się sztachetę od płotu i była niezła zadyma. (...) Dobrze było jak któryś z dunajników potrafił grać na jakimś instrumencie."
W ostatnich latach z inicjatywy Gminnego Ośrodka Kultury powstało w Łukowej kilka grup młodych dunajników bazujących w swojej praktyce kolędniczej na repertuarze Zespołu.

 
Nagrody:
  • FKIŚL w Kazimierzu  - Złota Baszta 1980
Dyskografia:
  • Muzyka Źródeł. Lubelskie, Polskie Radio RCKL, Warszawa 1997 (Na dunaj Nastuś)
  • Lubelskie. Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały, cz 1, red. Jerzy Bartmiński, Lublin 2011, CD dołączone do wydawnictwa (U tej Marysi pod okienejkiem zielona; Na dunaj, Maryś, rano po wodę)
 Archiwa:
  • Archiwum Etnolingwistyczne UMCS
  • Polskie Radio RCKL
Bibliografia:
  • MIchał Pękalski, Pieśni dunajowe, "Literatura ludowa" nr 5-6/1959
  • red. Jerzy Bartmiński, Czesław Hernas, Kolędowanie na Lubelszczyźnie, 1986
  • red. Wiesława Kubów, Mała ojczyzna - Łukowa. Pieśni korzeni, 2000
  • realcje dunajników łukowskich, "Goniec Łukowej" nr 59/2005
  • Roman Sokal, Z dunajem po Ziemi Biłgorajskiej, "Goniec Łukowej" nr 60/2006
  • Lubelskie. Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały, red. Jerzy Bartmiński, Lublin 2011 (zapisy nutowe i słowa 2 pieśni)
Copyright 2012-2021 Towarzystwo dla Natury i Człowieka.  
fotografia w nagłówku: Marcin Pietrusza