muzyka roztocza

Gmoch Aniela i zespół "Dolinianki"




z domu Głaz, urodzona w 1919 roku w Woli Wielkiej, śpiewaczka.
Po ślubie z Władysławem Gmochem zamieszkała w Bełżcu, gdzie pracowała we własnym gospodarstwie rolnym. Pochodzi z muzykalnej rodziny - bracia grali na skrzypcach, mama Franciszka była proszona na wesela we wsi jako starościna - zabierała ze sobą córkę i to od niej uczyła się Aniela pieśni weselnych, zaś od babci nabożnych. Dzieciństwo i młodość spędziła w zamieszkałej wtedy głównie przez Ukraińców wsi Wola Wielka, stąd w jej repertuarze także pieśni ukraińskie, np. wielkanocne chachułki, łatkowanie weselne czy pieśni cerkiewne (śpiewała w chórze cerkiewnym). Lubiła również ballady, także odnoszące się do aktualnych wydarzeń (np. Oj nieszczęśliwa była godzina, jak polski naród żył za Stalina,  kolęda o Jaruzelskim, pieśń o ks. Popiełuszce), niektóre z nich sama układała.
Słuchając jej śpiewu, pozostaje się pod dużym wrażeniem barwy i sugestywności jej głosu oraz temperamentu wykonawczego. 
Od 1972 roku  śpiewała z zespołem "Dolinianki" z Bełżca II. W 1997 uczestniczyła wraz zespołem w warszawskim koncercie z cyklu "Pozwól mi Twe męki śpiewać" (kościół św. Krzyża).
Wnuczka Anieli - Anna obroniła pracę magisterską na temat jej pieśni.
 
Nagrody:
  • OFKiŚL - I nagroda w 1994 roku
  • OFKiŚL - Złota Baszta w 1998 roku
  • Nagroda im. Oskara Kolberga w 2002 roku
Dyskografia:
  • Muzyka źródeł. Lubelskie, Polskie Radio RCKL 1997 (Je w ogródeńku ziele, w naszym rodzie wysele)
  • Jest drabina do nieba - pieśni nabożne na Wielki Post, In Crudo 1999 (Wisi na krzyżu, krew się z boku toczy)
  • Muzyka źródeł. Kolędy i pastorałki, Polskie Radio RCKL (Szczodry wieczór, gospodarzu)
 Bibliografia:
  • Anna Gmoch, Pieśni ludowe z repertuaru Anieli Gmoch, Katowice 1999.
  • informator 33 FKIŚL w Kazimierzu, notka Zofii Sochy, 1999
  • Jan Adamowski, Śpiewanejki moje, Lublin 2003, s. 79-84.
  • Lubelskie. Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały. cz. 1. Pieśni i obrzędy doroczne, red. Jerzy Bartmiński, Lublin 2011 (nuty i teksty pieśni chachułkowych oraz pieśni "Ty przepióreczko mała").
  • strona Gminnego Ośrodka Kultury w Bełżcu - informacje biograficzne i chachułki
  • wiersz Anieli Gmoch napisany z okazji upamiętnienia romskich ofiar obozu w Bełżcu
Archiwa:
  • In Crudo, Remigiusz Mazur-Hanaj 4.05.1996, 22.02.1997
  • Instytut Sztuki PAN, Piotr Dahlig 4.05.1996
  • Polskie Radio RCKL
  • archiwum Wyższego Instytutu Muzycznego we Lwowie, Bohdan Łukaniuk
Aniela Gmoch - Pieśń dziadowska o końcu świata
Aniela Gmoch - Wisi na krzyżu, krew się z boku toczy (wielkopostna)
Zespół z Bełżca - Rozmyślajmy dziś (wielkopostna)

Copyright 2012-2021 Towarzystwo dla Natury i Człowieka.  
fotografia w nagłówku: Marcin Pietrusza