muzyka roztocza

Malec Anna





6 IX 1910 - 1 II 1991, domu Skowron, pochodziła z Chłopkowa, mieszkała w Jędrzejówce.
Śpiewała od dziecka, uczyła się od matki. Dobrze też śpiewał jej brat. Skończyła 4 klasy szkoły powszechnej. Wyszła za mąż za Michała, z którym gospodarzyła na 90-arowym gospodarstwie.
Jej repertuar był ogromny, wielokrotnie dokumentowano jej pieśni (już od 1946 - zapis w nutach Józefa Sokołowskiego, w 1950 nagrania J. i M. Sobieskich), a Piotr Dahlig oprócz pieśni nagrał ciekawe rozmowy. Znała pieśni na każdą okazję, układała też własne teksty ("Ja kocham przyrodę najbardziej na wiosnę, bo mi się wydaje, że ja jeszcze rosnę...").
Śpiewała mocnym głosem o oryginalnej, nasyconej barwie. "Mój głos do innych niepodobny", "śpiew jest 'władny' gdy jest wyraźny i donośny". (PD s. 43). Używała ozdobników, śpiewała z "wywijaniem", z "kolanami", które według niej przydawały koniecznego uroku melodiom. 
Znała na pamięć wiele śpiewów religijnych, inne śpiewała z "książki", z kantyczek. "To jeszcze w Chłopkowie jakżem była, to żeśmy chodzili na 'stacyje'. Do domów prywatnych. Ja taka żem była jeszcze maluteńka, młoda, to ten, co prowadził, to mnie brał do 'książki' i kazał śpiewać z sobą. Taki ładny głos miałam.". 
"Wiosna... to sie krowy gnało, gęsi.... i było tego.... pieśni. (...) Świstoki sie z wierzby robiło. Toć ja nie chłopak, ale też sama robiłam." 
"Raz ja gonie krowy i idzie jakaś takaś kobieta, kobieta staro, ale później poznałam ją, w płachcie, bo to dawniej to takie niby prześcieradła lniane byli tako płachta, i grozi mi: Ty - mówi - Skowronionka! Ja się obejrzałam. Żebyś dzisiaj nie śpiewała! A czego? A bo nasz Jasiek poszeł orać, to znowuż nie zorze. Wczoraj nie orał ino siedział i słuchał jak tyś śpiwała. I mówi: Czegoś nie zorał? Nawet pół nie zorałem. A czego? Bo - mówi - Skowronionka pasła i śpiwała, a ja siedziałem na pługu, na czapigach i słuchałem. Żebyś dzisiaj nie śpiewała. A ja: bede śpiewać, bede." 
"Te polne nuty to takie krótkie, ale z milijon ich umiem!". 
"Mój głos taki niepodobny ni do niczego. Inny nie stroi, a mój stroi. Jeden śpiewa tak, wycina, z kolanami, a jeden tak aby dylu dylu. Ja zawodze z kolanami, a inny tak prosto. Niby jedna piosenka, jedna nuta, a niepodobna. Tak jak muzyka: ten sam taniec, jeden gra - aż nogi drygają, aż mnie tu coś zrusza, ja żem stara, ale jak nikt nie widzi tańczyłabym! A inny gra to mnie chętka nijak nie zbira do tańca" (wszystkie cytaty: IS PAN)
Zamiłowanie po mamie odziedziczył Eugeniusz Malec (1945-2013) z Wólki Abramowskiej, był muzykiem orkiestry dętej z Jędrzejówki i Goraja. Zmarł nagle podczas pogrzebu swojego kolegi, orkiestranta z Chrzanowa...
 
W sierpniu 2013, podczas Jarmarku Jagiellońskiego odbył się koncert "Polne nuty Anny Malec". Informacja na stronach "Jarmarku" . W lutym 2014, z z okazji wydania płyty Anny Malec  i Kapeli Braci Bździuchów, Polskie Radio zorganizowało koncert poświęcony pamięci i repertuarowi tych artystów. Koncertu można wysłuchać na stronie Radia


Nagrody:
  • FKiŚL w Kazimierzu - I nagroda 1969, 1972
  • Nagroda im. Oskara Kolberga 1983

Dyskografia:

  • Portrety: Anna Malec i Kapela Braci Bździuchów (w serii Muzyka Źródeł vol. 28) Polskie Radio 2014
  • Grajcie dudy, grajcie basy, wybór i opracowanie Jadwiga Sobieska Muza 1976, reedycja na CD pod tytułem "Songs and Music from Various Regions"  Polskie Nagrania 1990 (Oj a moja matejko, nie budźcie mnie rano)
  • Polskie kapele ludowe, Pronit 0023, 1980 (Oj, toczy mi się; Przyszła starościna; A wy goście nie żałujcie), Pronit 0022, 1980 (Ej dzisiaj Stanisława)
  • Lubelskie, Polskie Radio RCKL 1997 (Oj śpiwom ja se śpiwom, ale nuty ni mom, Oj przyleciała siwo zezulia i na kalinejce padła, Oj idzie bydło z pola, Będziemy sie krężyli, bośmy żytejka dożeli, Za las słońce za las)
  • Early post-war – polish folk music recordings, IS PAN 2009 (Wyleciała siwa zezula)
  • Pologne: Chansons et danses populaires - Poland: Folk Songs and Dances, VDE 1993 (Siadaj panno młoda, Oj wyleciała siwa zezula, Wianuj mnie matejko wianuj)

Archiwa:

  • Instytut Sztuki PAN (nagrania J. i M. Sobieskich z 1950, a także Piotra Dahliga z 12.07.1979 i 6.05.1984 - w archiwach IS PAN 255 utworów z czego 12 do odsłuchania w wersji skróconej po zalogowaniu.
    Przykładowo:
    A jak cie w tem gaiku napadne
    Niedobra kapuścina
    Wysoki pagórek
  • europejskie archiwum internetowe DISMARC lub EUROPEANA  - posłuchaj: Wyleciała siwa zezula, Dajcie stołka ciesawego, Kukała zezula)
  • Polskie Radio pr 2, RCKL (nagrania Mariana Domańskiego) 

Bibliografia:

  • red. Jan Adamowski, W polu lipejka, Zamość 1988
  • Jan Adamowski, Śpiewanejki moje I, Lublin 2003
  • Piotr Dahlig, Ludowa praktyka muzyczna, IS PAN 1993 (PD)
  • Józef Sokołowski, Biłgorajska ty ziemico..., 2003 Tow. Krzewienia Kultury Ludowej im. Braci Bździuchów (zapisy nutowe m.in. Mama się na mnie gniewała s.315)
  • notka w Atlasie wsi polskich
  • syn Eugeniusz Malec o "Piejo kury piejo"
  • reportaż o kłopotach Grzegorza Ciechowskiego z płytą "OjDADAna"
  • Lubelskie. Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały, red. Jerzy Bartmiński, cz. 1-5, Lublin 2011 (zapisy nutowe  i słowa 6 pieśni)
Zapraszamy do przekazywania 1% podatku na wsparcie działań Towarzystwa dla Natury i Człowieka prowadzonych na rzecz dokumentacji i kontynuacji muzyki tradycyjnej Roztocza - m.in. serwisu MuzykaRoztocza.pl  KRS 0000214186 więcej informacji 
Władysława Kubina, córka Anny Malec - Abyś ty chmielu
informacje
Władysława Kubina, córka Anny Malec - Czemuż ach czemuż
informacje
Zobacz również

Copyright 2012-2021 Towarzystwo dla Natury i Człowieka.  
fotografia w nagłówku: Marcin Pietrusza