muzyka roztocza

Dudka Bronisław i Kapela Dudków




1918-04.05.2007, skrzypek, także trębacz i organista.
 
Grał na skrzypcach od 9 roku życia, uczył się u ojca – Józefa. Najpierw na prymitywnych, własnej roboty, "prawdziwy instrument" dostał dwa lata później. "Jednego kawałka pół na jeden dzień albo na dwa dni tak się uczyłem. [...] Bo prawa ręka jest trudniejsza do grania niż lewa, chociaż lewa przebira. [...] Ale ja już nuty znałem, to niektóre rzeczy grałem i pisałem." [Taka muzyka]
 
Rodzina Dudków należy do najbardziej zasłużonych dla kultury muzycznej w tych stronach. Tradycje sięgają tu lat 60-tych XIX wieku kiedy to grał na skrzypcach dziadek Bronisława – Tomasz (ur. 1866, syn Kacpra i Zofii z Kotułów, ożeniony w 1893 z Marianną z Piszczków), który „chodził wraz z bębnistą z tej samej wsi po weselach, chrzcinach i zabawach. Miał dwóch synów: Józefa i Stanisława, z którymi stworzył kapelę." Dziadkowi Tomaszowi babka spaliła skrzypce, dziadek "jak się rozgniewał, to pojechał do Ameryki. W Ameryce był dwa lata, poszedł pływać i utopił się. [Taka muzyka] Józef miał trzech synów Leona, Tadeusza i Bronisława oraz córkę Weronikę. "To on [Józef] nas nauczył grać na skrzypkach, choć sam grał także i na instrumentach dętych [klarnecie] – i to była druga rodzinna kapela. Ojciec był członkiem orkiestry wojskowej, a później założył orkiestrę dętą przy OSP w Zdziłowicach.” Oprócz ojca nauczycielem Bronisława na skrzypcach był także Stefan Styk ("skrzypek na całą wieś"), razem grywali po weselach. Uczył się także u muzykanta w Błażku. W orkiestrze dętej Bronisław grał na trąbce, uczył się w czasie wojny u Władysława Bobra z Chrzanowa.
 
W 1944 został powołany do wojska i grał w Orkiestrze Reprezentacyjnej WP, a po powrocie przejął od ojca prowadzenie orkiestry.Jednocześnie grał z braćmi w kapeli skrzypcowej. Kapela Dudków była szeroko znana w okolicy i jest przykładem na rolę muzyki, kapeli, jako niezwykle ważnej dla lokalnej społeczności instytucji społecznej. Zawdzięczała to w dużej mierze osobie lidera – Bronisława Dudki, jego talentowi, aktywności i długiemu życiu. Może dzięki temu właśnie kameralna muzyka skrzypcowa nie została wyrugowana tam przez siłę bardziej modnego składu dętego. Bronisław Dudka obegrał setki zabaw i wesel, a do końca swoich dni czuł się przede wszystkim skrzypkiem, nawet w szpitalu grywał jeszcze towarzyszom w chorobie.
 
W 1975 kapela znalazła siedzibę w GOK w Zdziłowicach, grali w niej wtedy Józef Hejno, Andrzej Nieściór, Marek Szpyt, Julia Wojtan, a śpiewała z kapelą Stefania Gadzińska. W 1985 opiekę nad kapelą przejął Rejonowy Ośrodek Kultury w Janowie, kapela wówczas przygrywała zespołowi pieśni i tańca "Janowiacy". W ostatnim składzie Kapeli Dudków grali: brat Bronisława – Tadeusz (1925-2010, II skrzypce), Zbigniew Butryn (1952, basy) oraz tancerz i bębnista Czesław Chmiel (1933-2004) z Wólki Ratajskiej. Bracia muzykowali w orkiestrze dętej - na alcie Leon, na barytonie Tadeusz.
Bronisław Dudka grał też na sekundzie w Kapeli ze Zdziłowic, której prymistą był Bronisław Brodowski.
 
Nagrody:
  • Nagroda im. Oskara Kolberga 1986
  • FKIŚL w Kazimierzu (I nagroda 1986, 1991, 1999, III nagroda 1975)
  • Nagroda im. Michała Ciupaka 1992

Dyskografia:

  • Muzyka Źródeł. Lubelskie, Polskie Radio RCKL 1997 (Poleczka, Podróżniak)
  • Kapela Dudków, Polish Folk Music vol. 31, Polonia Records 2000
  • Spod niebieskiej góry – muzyka Roztocza, In Crudo 2009 (Polska prztykana)
  • Jadąc przez Roztocze, Muzyka Odnaleziona 2009 (Podróżniak)
  • Lubelskie. Polska pieśń i muzyka Ludowa. Źródła i materiały. cz. VI. Muzyka instrumentalna, red. Agata Kusto, CD dołączone do tomu (Polka, Walczyk „Na nizinie”, Podróżniak "Dla młodej pary", Podróżniak)
  • ponadto orkiestra dęta nagrała cztery płyty: "A.D. 2004", "Na Ludowo" oraz dwie z kolędami i pastorałkami
Bibliografia:
  • Zdzisław Toczyński, Kapela Dudków czyli 120 lat w linii prostej [w] informator 21 OFKIŚL w Kazimierzu 1987.
  • Oskary Kolberga, Mazowieckie Tow. Kultury 1997.
  • Lidia Tryka, Bronisław Dudka... [w] 41 OFKIŚL w Kazimierzu, 2007.
  • Krzysztof Butryn, Skrzypce są jak gwiazdeczki na niebie, 2007
  • Małgorzata Roczniak, Cechy etnomuzyczne repertuaru folklorystycznego kapeli kapeli Dudków ze Zdziłowic. Praca magisterska napisana pod kierunkiem Zenona Kotera, UMCS, Lublin 1997.
  • Kapela "Dudków", w: Zbigniew J. Nita, Lidia Tryka, Z Kolbergiem po Ziemi Janowskiej, Janów Lubelski 1995, s. 8-10.
  • Lubelskie. Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały. cz. VI. Muzyka instrumentalna, red. Agata Kusto, zapisy nutowe: polki (9): "Pykana", "Fryzjerka", "Kraska", Żydowska, „Koncertówka”, Arciszanka, „W szafliku”; oberki (6), walce (2), kujawiak, krakowiak i podróżniaki (8), ss.139, 140, 174, 175, 177, 187, 194, 218, 219, 221 236, 244 , 257, 283, 285, 292; Nota biograficzna zespołu, s. 102; Bronisław Dudka - nota biograficzna, s. 88.
  • biogram autorstwa Krzysztofa Butryna na www.oberek.blox.pl
  • Taka muzyka, red. Krzysztof Butryn, Lublin 2014
Filmografia:
 
 Bronisław Dudka na - leży na wozie, z lewej, Zdziłowice, 1942.Foto z Archiwum Muzyki Wiejskiej. W serwisie AMW więcej fotografii orkiestry Dudków  
 
 
Video z sieci: Kapela rodzinna Dudków - Polska "Żyd w beczce" (Muzyka Odnaleziona)

Bronisław Dudka - Podróżniak
informacje
Bronisław Dudka - Podróżniak zawracany
informacje
Bronisław Dudka - Polka
informacje
Bronisław Dudka - Polka z żydowskiej zabawy
informacje
Kapela Dudków - Podróżniak
informacje
Kapela Dudków - Podróżniak Jakubka
informacje
Kapela Dudków - Polka prztykana
informacje
Kapela Dudków - Walc
informacje
Zobacz również

Copyright 2012-2021 Towarzystwo dla Natury i Człowieka.  
fotografia w nagłówku: Marcin Pietrusza